Iako se hormonska terapija (HRT) smatra najefikasnijim načinom lečenja ovih simptoma, njezina je upotreba povezana sa povećanim rizikom od razvoja raka dojke, karcinoma endometrija i tromboembolijskih događaja. Sojini izoflavoni široko se koriste kao sigurnija alternativa HRT-u.

Iako estrogen ostaje najefikasnija terapija za ublažavanje valunga u menopauzi (odobreno od strane američke Uprave za hranu i lijekove (FDA)), nek žene radije pribjegavaju modifikovanju načina života i okreću se botaničkim dodacima prehrani sa pretpostavkom da su ove prirodne supstance relativno sigurne i efikasne.

Poslednjih godina upotreba soje, kao namirnice koja može ublažiti simptome menopauze, dobila je sve više na važnosti u naučnim istraživanjima.

Epidemiološke studije na ženama u Japanu sugerišu da konzumacija proizvoda od soje ima zaštitni efekat protiv simptoma menopauze. U Japanu ukupan unos izoflavona iz soje u prosjeku iznosi od 25 do 50 mg dnevno. Mali deo azijske populacija (<10%) dnevno unosi više od 100 mg izoflavona.

Važno je napomenuti da pojava kardiovaskularnih poremećaja uopšte, pa i kod žena u menopauzi, značajno manja u azijskim zemljama u odnosu na Evropu i SAD. Simptomi menopauze su mnogo slabije izraženi, a učestalost karcinoma dojke i endometrijuma kod žena (naročito Kineskinja) je značajno rjeđa.

Ovakve pojave povezane su sa velikim udjelom soje i hrane na bazi soje u ishrani stanovnika azijskih zemalja. U zavisnosti od sorte i porijekla, soja sadrži 0,5-4 mg/g ukupnih izoflavona (heterozidi genisteina i daidzeina); prosječno 2 g/kg. Smatra se da stanovnici Azije, u prosjeku, konzumiraju 50 g soje dnevno, što iznosi 30-45 mg ukupnih izoflavona. U zapadnim zemljama prosjek je 1 g soje na dan, odnosno oko 1 mg izoflavona.

Izoflavoni se vezuju za estrogenske receptore u određenim ćelijama u telu i proizvode slabe estrogene efekte, posebno kada je neadekvatna količina estrogena prisutna u telu.

Sojine sjemenke bogate su izoflavonima (genistein, 70-80% ukupnih izoflavona, daidzein, glicitein). Djeluju na ß-estrogenske receptore u centralnom nervnom sistemu, kostima, zidovima krvnih sudova i urogenitalnom traktu.

Preko 20 studija na ljudima testiralo je hipotezu da proizvodi od soje ublažavaju simptome nakon menopauze. U ovim studijama, žene u perimenopauzi, kao i žene u postmenopauzi koji su patile od simptoma menopauze konzumirale su proteine ​​soje 4 sedmice ili duže. Ova ispitivanja su pokazala da izoflavoni soje imaju blagotvorno dejstvo na zdravlje žene tokom i nakon menopauze.

Takođe, objavljena je pilot-studija koja je obuhvatila 29 žena u perimenopauzi i 21 ženu u postmenopauzi. Tokom ovih istraživanja obje grupe žena su koristile 100 mg izoflavona soje tokom 12 sedmica. Upitnik sa skalom ocjene menopauze (MRS) primijenjen je na pacijente pre početka terapije sojinim izoflavonom i na kraju lečenja.

Među ženama u perimenopauzi najveći rezultat su dobili simptomi psihološkog domena. Urogenitalni simptomi bili su najgori među ženama u postmenopauzi. Poslije 12 nedjelja lečenja, ukupni rezultati su se značajno poboljšali za 19,55%, odnosno za 12,62% kod žena u perimenopauzi i postmenopauzi. Najveće poboljšanje zabilježeno je na rezultatima naleta vrućina u obje grupe, a najmanje poboljšanje pokazali su simptomi urogenitalne subskale.

Sojin izoflavoni poboljšavaju MRS rezultat i kod žena u perimenopauzi i u postmenopauzi. Kako su najefikasniji za somatske i psihološke simptome, njihova upotreba može biti korisna tokom perimenopauze.

Neki autori preporučuju 30-100 mg/dan izoflavona soje. Različiti su rezultati o dejstvu vrućine (npr. 70 mg genisteina iz soje smanjilo je frekvenciju VV za 61% u odnosu na 21% placeba; 42 i 58 mg/dan izoflavona soje nije bilo učinkovito). Postoji pretpostavka da na rezultate studija utiče nivo ekvola (nesteroid sa estrogenskim učinkom koji nastaje pomoću intestinalne flore iz diadzeina; između 30-50% odraslih ne može produkovati ekvol nakon konzumiranja soje).

Navodi se da proizvodi koji sadrže protein soje (a ne samo čiste izoflavone soje) mogu sniziti nivo holesterola kod žena u postmenopauzi (pokazano je sniženje omera LDL/HDL od 5-11%, a LDL-a od 6-15%).

Treba naglasiti da postoje i studije u kojima soja, odnosno izoflavoni, nisu pokazali značajne efekte u poboljšanju simptoma menopauze.

Iako izoflavoni nikada neće biti toliko delotvorni kao hormonska terapija u ublažavanju simptoma menopauze, ipak istraživanje je pokazalo da bi 70 % žena bilo zadovoljno nehormonskom intervencijom koja bi osigurala najmanje 50 % smanjenja talasa vrućine. Konzumiranje soje, zbog sadržaja izoflavona, može biti od koristi za žene koje iz određenog razloga ne uzimaju ili ne mogu primati hormosnku terapiju.

2137